-
1 einschlagen
einschlagen, I) v. tr.: 1) schlagend hineintreiben mit dem Hammer u. dgl.: a) eig., figere, in etwas, in alqa re od. in alqd. – defigere, in etwas, alci rei oder in alqa re (senkrecht einschl.; beide z.B. clavum). – adigere, in etwas, alci rei od. in alqd (hineintreiben, z.B. clavum in arborem). – Pfähle ei., stipites demittere (senkrecht einlassen); sublicas agere (Brückenpfähle ei.). – b) übtr., v. Tieren, die Klauen, Krallen ei., ungues imprimere, inicere, in etwas, alci rei; tief, ungues immergere, in etwas, in alqd: die Zähne, dentes od. morsum imprimere, in etwas, alci rei. – 2) durch Schlagen einstoßen: caedendo confringere (durch Schlagen zerbrechen, z.B. fores). – excīdere (aufhauen, z.B. portas). – moliri (durch Gewalt weichen machen, z.B. fores, portam). – comminuere (in kleine Stücke schlagen, z.B. fores et portas securibus: u. alci caput). – das Eis ei., glaciem securi caedere od. dolabrā perfringere. – jmdm. die Zähne ei., dentes excutere alci. – 3) einwickeln etc.: involvere. – einen Brief in einen andern ei., s. einschließen no. II: Bäume ei., arbores tegumentis defendere a frigore: den Wein (in die Erde) ei., vites terrā tegere od. contegere. – 4) vom Weber, die Fäden [703] ei., in stamen subtemen intexere. – 5) wählen etc., einen Weg, s. Weg. – den Weg der Güte ei., s. Güte. – II) v. intr.: 1) in jmds. Hand schlagen, zur Bekräftigung eines Vergleichs etc.: dextram dare; dextrā datā spondere. – 2) in einen Ort schlagen, a) v. Bergmann: fodere alqm locum. – b) v. Blitze: tangere, icere, percutere alqd. – es schlägt in etwas ein, fulmen decĭ dit. in alqd; alqd fulmine od. de caelo icitur od. tangitur od. percutitur: wenn es irgendwo eingeschlagen hat, si tactum aliquid erit de caelo: es hat an vielen Stellen (Orten) eingeschlagen, tacta sunt de caelo multa. – 3) sich auf etwas beziehen: pertinere ad alqd (z.B. quae pertinent ad aliquam partem rei publicae). – spectare ad alqd (auf etwas hinzielen, z.B. ad religionem, ad ius sepulcrorum). – versari in alqa re (in einem wissenschaftl. etc. Gebiete sich bewegen, z.B. in philosophia). – 4) den Erwartungen entsprechen: a) v. Lebl.: bene, prospere, feliciter cedere. bene, prospere, pulchre procedere. bene succedere. prägn. auch bl. cedere, procedere (gut vonstatten gehen, guten Erfolg haben). – ad spem respondere. spei od. optatis od. votis respondere (den Wünschen, Hoffnungen entsprechen). – nicht ei., male cedere; non procedere od. succedere: nicht recht ei., parum cedere, procedere; minus prospere procedere; minus succedere: nach Wunsch ei, ex sententia procedere, succedere; ex voluntate respondere. – b) v. Pers., bes. von jungen Leuten: alqs spem, quam ostendit, non fallit (übh. die erregten Erwartungen nicht täuschen). – patri od. parentibus respondere (den Hoffnungen des Vaters od. der Eltern entsprechen). – studiose discere (mit Eifer lernen). – so gut (im Lernen) ei., daß etc. tantum progressum facere, ut etc.; tantos progressus facere in suis studiis, ut etc.; tantos processus efficere, ut etc.; tantum proficere, ut etc. – Einschlagen, das, I) tr. das Ei. eines Nagels, umschr. durch clavum figere, defigere, z.B. zum Ei. eines Nagels, clavi defigendi causā. – das Ei. der Krallen, Klauen, iniectus unguium: das Ei. des Zahns (in etw.), adactus dentis. – II) intr.: 1) das Ei. des Blitzes: ictus fulminis. – 2) = der glückliche Erfolg: successus. – einschlägig, qui (quae, quod) ad rem od. causam pertinet.
-
2 votum
votum, i, n. [st2]1 [-] objet promis ou donné comme offrande. [st2]2 [-] vœu, promesse aux dieux. [st2]3 [-] prière accompagnant un voeu, prière; souhait, désir. [st2]4 [-] objet des voeux; chose souhaitée ou aimée. [st2]5 [-] voeux publics, prières pour le prince, prières pour l'Etat. [st2]6 [-] voeux nuptiaux; mariage. - votis incendimus aras, Virg. En. 3.279: pour nos voeux nous embrasons les victimes sur les autels. - Danai in voto (= in equo Trojano) latent, Petr. 89: les Grecs sont cachés dans leur offrande. - a - vota facere (suscipere, nuncupare, concipere, vovere): faire des voeux. - votum facere aliquid, Plin.: faire voeu d'offrir un objet. - votum solvere (persolvere, dissolvere, exsolvere, reddere): s'acquitter d'un voeu, accomplir un voeu. - voto fungi (liberari): accomplir un voeu. - votum debere, Cic.: être lié par un voeu. - voto teneri, Cic.: être lié par un voeu. - voti damnatus, Liv.: lié par un voeu. - vota exaudire, Virg.: exaucer les voeux. - votis annuere (adesse), Ov.: exaucer les voeux. - vota canere Junoni, Virg.: chanter des hymnes en l'honneur de Junon. - voto stare cum aliquo, Caes.: faire des voeux pour qqn. - ex voto: conformément à un voeu ou au gré de ses désirs, à souhait. - [abcl]b - vota facere (suscipere): adresser des prières. - deos votis (in vota) vocare, Virg.: invoquer les dieux, implorer les dieux. - voti compos (potens): qui a vu son voeu se réaliser. - ad votum, Sén, Ep. 2, 15, 3: à souhait. - contra votum: contrairement au voeu, à regret (formule d'épitaphe). - votum imperata faciendi, Plin.-jn.: le désir d'obéir. - voto fertilior tuo, Ov. A. A. 1, 90: plus fertile que tu ne pouvais le souhaiter. - vota arborum frugumque sunt + prop. inf., Plin.: les arbres et les céréales demandent que... - vota sua petit, Ov.: il demande l'objet de sa flamme. - votum et funus, Apul.: les noces et les funérailles. - ad tertia vota migrare,Cod. Just. 5, 9, 4: convoler en troisièmes noces.* * *votum, i, n. [st2]1 [-] objet promis ou donné comme offrande. [st2]2 [-] vœu, promesse aux dieux. [st2]3 [-] prière accompagnant un voeu, prière; souhait, désir. [st2]4 [-] objet des voeux; chose souhaitée ou aimée. [st2]5 [-] voeux publics, prières pour le prince, prières pour l'Etat. [st2]6 [-] voeux nuptiaux; mariage. - votis incendimus aras, Virg. En. 3.279: pour nos voeux nous embrasons les victimes sur les autels. - Danai in voto (= in equo Trojano) latent, Petr. 89: les Grecs sont cachés dans leur offrande. - a - vota facere (suscipere, nuncupare, concipere, vovere): faire des voeux. - votum facere aliquid, Plin.: faire voeu d'offrir un objet. - votum solvere (persolvere, dissolvere, exsolvere, reddere): s'acquitter d'un voeu, accomplir un voeu. - voto fungi (liberari): accomplir un voeu. - votum debere, Cic.: être lié par un voeu. - voto teneri, Cic.: être lié par un voeu. - voti damnatus, Liv.: lié par un voeu. - vota exaudire, Virg.: exaucer les voeux. - votis annuere (adesse), Ov.: exaucer les voeux. - vota canere Junoni, Virg.: chanter des hymnes en l'honneur de Junon. - voto stare cum aliquo, Caes.: faire des voeux pour qqn. - ex voto: conformément à un voeu ou au gré de ses désirs, à souhait. - [abcl]b - vota facere (suscipere): adresser des prières. - deos votis (in vota) vocare, Virg.: invoquer les dieux, implorer les dieux. - voti compos (potens): qui a vu son voeu se réaliser. - ad votum, Sén, Ep. 2, 15, 3: à souhait. - contra votum: contrairement au voeu, à regret (formule d'épitaphe). - votum imperata faciendi, Plin.-jn.: le désir d'obéir. - voto fertilior tuo, Ov. A. A. 1, 90: plus fertile que tu ne pouvais le souhaiter. - vota arborum frugumque sunt + prop. inf., Plin.: les arbres et les céréales demandent que... - vota sua petit, Ov.: il demande l'objet de sa flamme. - votum et funus, Apul.: les noces et les funérailles. - ad tertia vota migrare,Cod. Just. 5, 9, 4: convoler en troisièmes noces.* * *Votum, voti. Cic. Veu, Promesse faicte à Dieu.\Votum. Ouid. Chose obtenue et impetree de Dieu par prieres et supplications, Chose fort desiree.\Amarum votum. Claud. Desir qui porte dommage à celuy qui l'a obtenu.\Furialia vota. Sil. Desir furieux, Convoitise ou affection desordonnee.\Furiosa. Ouid. Cupidité furieuse.\Futile votum. Sil. Desir vain et inutile.\Ignauum. Claud. Quand on souhaite quelque chose, et neantmoins on ne travaille point pour y parvenir.\Pia vota. Ouid. Prieres de gents de bien faictes à Dieu.\Publica. Ouid. Prieres publiques, comme l'eglise fait.\Tristia. Ouid. D'une personne triste.\Annuit votis nostris Deus. Clau. Dieu a exaulcé noz prieres.\Canere vota diuis. Virgil. Hymnes et prieres.\Concipere vota. Ouid. Prier Dieu.\Concepta vota. Sil. Veux ou prieres faictes par certaines formules de parolles.\Corrigere vota sua. Ouid. Corriger son appetit et fol desir.\Dissoluere vota. Cic. Accomplir son veu.\In vota effundi. Tacit. Prier et supplier de toute sa puissance.\Exequi annua vota. Virgil. Comme quand on fait dire tout les ans à certain jour un obit pour un trespassé.\Facere vota. Cic. Desirer et souhaiter, ou Faire supplication.\Inhibere vota alicuius rogando. Ouid. Engarder aucun par prieres de faire ce qu'il avoit affection de faire.\Liberari voti, pro voto. Liuius. Estre acquicté d'un veu faict à Dieu.\Votis vota nectere. Lucret. Faire veu sur veu.\Obligare votis caput. Horat. S'obliger à un veu et promesse.\Onerare votis aethera. Virgil. Faire beaucoup de veux et promesses à Dieu.\Poscere opem votis. Ouid. Par prieres.\Feralia vota sancire diis Stygiis contra aliquem. Stat. Faire que le diable l'emporte, Le donner au diable.\Fidem voti soluere. Ouid. Accomplir son veu et promesse.\Tacito suspendit vota labello. Catull. Elle fait des veux en parlant tout bas, ou sans parler.\Vocare aliquem in vota. Virgil. Luy dire qu'il prie Dieu pour nous.\Vocare diuos in vota. Virgil. Reclamer, Requerir à son aide.\Vocari votis. Virgil. Estre invoqué par prieres.\Votum. Plin. iunior. Desir, Souhait.\Compos voti. Senec. Qui fait ce qu'il veult, Qui ha son souhait.\Matura vota coloni. Ouid. Les bleds meurs fort desirez par le laboureur.\Deplorata vota colonorum. Ouid. Quand les laboureurs pleurent leurs bleds gastez, pour lesquels ils avoyent faict tant de prieres à Dieu.\Melior fingi ne voto quidem posset. Plin. iunior. On n'en pourroit souhaiter un meilleur.\Implere votum alicuius. Curt. Accomplir son desir.\Potiri voto. Ouid. Jouir de ce qu'on desiroit.\Respondere votis alicuius. Virgil. Satisfaire ou desir d'aucun.\Succedere in vota alicuius. Ouid. Convoiter ce qu'un autre avoit desja convoité.\Superant modum tua vota. Stat. Tes desirs sont excessifs.\Est in voto scire quid ferat, etc. Persius. Je desire fort et convoite de scavoir, etc. -
3 respondeo
rē-spondĕo, di, sum, 2, v. a.I.Lit., to promise a thing in return for something else; to offer or present in return. So, only in a few examples, the phrase par pari (dat.) respondere, to return like for like: par pari respondes dicto, you return tit for tat with your tongue (syn. refero), Plaut. Pers. 2, 2, 41; cf.: istuc serva; et verbum verbo par pari ut respondeas, Ter Phorm. 1, 4, 35; and:II.paria paribus respondimus,
Cic. Att. 6, 1, 23.— Pass.: provide, si cui quid debetur, ut sit, unde par pari respondeatur, i. e. that there be wherewithal to meet the demand, Atticus ap. Cic. Att. 16, 7, 6; cf. also under II. A. 1, the lusus verbb. with spondeo; and II. B. init. —In a more general signification.A.To answer, reply, respond (either to a question, or to any statement or remark, and either in a friendly or hostile signif.); constr. aliquid alicui, ad, adversus, contra aliquem ( aliquid).1.In gen.a.Lit.: Th. Aliud te rogo. Tr. Aliud ergo nunc tibi respondeo, Plaut. Most. 5, 1, 70; cf. id. Merc. 1, 2, 73.— Absol.:b.prius respondes, quam rogo,
Plaut. Merc. 2, 3, 119:eā legatione Papirius auditā... respondit,
Liv. 9, 14, 2; 27, 40, 8; 33, 38, 7; Nep. Milt. 1, 4:ille appellatus respondit,
Caes. B. G. 5, 36; 5, 41; Cic. Leg. 3, 13, 30; id. Verr. 2, 4, 62, § 138; id. Fam. 3, 6, 2; 5, 2, 8; 7, 24, 2;9, 14, 2. — So usu. of an oral answer: tibi non rescribam, sed respondeam,
Sen. Ep. 67, 2;but also of writing: epistulae,
Cic. Att. 9, 9, 1 et saep.; v. infra:ab his sermo oritur, respondet Laelius,
Cic. Lael. 1, 5; Plaut. Men. 5, 5, 28: olli respondit rex Albaï Longaï, Enn. ap. Fortun. p. 2691 P. (Ann. v. 34 Vahl.):cui orationi Caepionis ore respondit Aelius,
Cic. Brut. 46, 169:criminibus,
id. Planc. 2, 4:supremae tuae paginae,
id. Att. 6, 2, 1:cui opinioni,
Quint. 4, 4, 1:tam aequae postulationi,
id. 7, 1, 47 al.:summā constantiā ad ea, quae quaesita erant, respondebat,
Cic. Phil. 1, 1, 2; cf.:arbitrabar me satis respondisse ad id quod quaesierat Laelius,
id. Rep. 2, 39, 65:nec absurde adversus utrosque respondisse visus est,
Liv. 35, 50; 8, 32:adversus haec imperator respondit,
id. 30, 31; 33, 35 fin. — With acc. of neutr. pron.:illud respondere cogam,
to make answer to that, Cic. Cael. 28, 67; cf. id. Vatin. 7, 18; 17, 41:multa contra patronos venuste testis saepe respondet,
Quint. 5, 7, 31; 5, 7, 24; cf.:accipe, quid contra juvenis responderit,
Hor. S. 2, 3, 233.— With object-clause:respondent, bello se et suos tutari posse,
Plaut. Am. 1, 1, 59; id. Curc. 2, 3, 54; id. Mil. 2, 2, 23; id. Merc. 5, 2. 102 al. —Introducing a direct answer:cum dixisset, Quid agis, Grani? respondit, Immo vero tu, Druse, quid agis!
Cic. Planc. 14, 33; id. Att. 5, 21, 12; id. Inv. 1, 31, 51; id. Tusc. 5, 19, 56.— In impers. perf.:postquam mihi responsum est, abeo, etc.,
Plaut. Curc. 2, 3, 57; cf. id. Mil. 4, 2, 93: quid nunc renunciem abs te responsum? Ter. Heaut. 4, 8, 18:sic existimet: Responsum non dictum esse, quia laesit prior,
id. Eun. prol. 6.— In plur.:multa ejus et in senatu et in foro vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur,
Cic. Lael. 2, 6.— In the sup.:(haec) quam brevia responsu,
Cic. Clu. 59 fin. — In a lusus verbb. with spondeo: Er. Sponden' tu istud? He. Spondeo. Er. At ego, tuum tibi advenisse filium, respondeo, and in return I promise you, i. e. assure you, Plaut. Capt. 4, 2, 119; cf.:fideiussores, qui salvam rempublicam fore responderunt, etc.,
promised, gave assurance, Dig. 50, 1, 17 fin. —Trop., to answer, respond, reply to, re-echo, resound, etc.:2.saxa et solitudines voci respondent,
Cic. Arch. 8, 19;respondent flebile ripae,
Ov. M. 11, 53; and:respondentia tympana,
Stat. Achill. 2, 175: urbes coloniarum respondebunt Catilinae tumulis silvestribus, will give an answer to, i. e. will prove a match for, Cic. Cat. 2, 11, 24.—In partic.a.Of lawyers, priests, oracles, etc., to give an opinion, advice, decision, response:b.quaeris, num juris consultus (sit)? quasi quisquam sit, qui sibi hunc falsum de jure respondisse dicat,
Cic. Planc. 25, 62; so,de jure,
id. Brut. 30, 113; cf.:de jure consulentibus respondere,
id. Mur. 4, 9;in a like signif., also simply jus,
id. Leg. 1, 4, 12:facultas respondendi juris,
id. ib. 2, 12, 29; id. de Or. 1, 45, 198; Plin. Ep. 6, 15, 3 al.; cf.:civica jura,
Hor. Ep. 1, 3, 24; and:quae consuluntur, minimo periculo respondentur, etc.,
Cic. Mur. 13, 28; id. Brut. 89, 306. — Absol., Dig. 2, 14, 7; and so very freq. of the jurists in the Digests;v. responsum: pater Roscii ad haruspices retulit: qui responderunt, nihil illo puero clarius fore,
Cic. Div. 1, 36, 79:cum ex prodigiis haruspices respondissent,
Sall. C. 47, 2; Liv. 27, 37; 31, 5; 5, 54; Vell. 2, 24, 3:responsum est,
Suet. Aug. 94, 97:deliberantibus Pythia respondit, ut moenibus ligneis se munirent,
gave advice, Nep. Them. 2, 6; cf. Just. 11, 11, § 11:possumus seniores amici quiete respondere,
to give advice, Tac. A. 14, 54 fin. —Of the answering of a person summoned when his name is called; hence, meton., to appear: citatus neque respondit neque excusatus est, Varr. ap. Gell. 11, 1, 4; cf.:(β).cives, qui ad nomina non respondissent,
Liv. 7, 4:quia Romae non respondebant,
id. 39, 18; Val. Max. 6, 3, 4; Suet. Tib. 38; id. Ner. 44; Hor. S. 1, 9, 36 (vadato, dat., i.e. ei qui eum vadatus erat; v. vador); Dig. 3, 3, 35; 41, 1, 14 et saep.—Esp., to appear before a tribunal, to answer an accusation, meet a charge, etc.:(γ).perfectus in exsilium Tubulus est nec respondere ausus,
Cic. Fin. 2, 16, 54:Verrem alterā actione responsurum non esse,
id. Verr. 2, 1, 1, § 1:nemo Epaminondam responsurum putabat,
Nep. Epam. 8, 1.—Transf., in gen., to appear, be present:B.ipsi (sc. paeon et herous) se offerent et respondebunt non vocati,
Cic. de Or. 3, 49, 191:verba (with res se ostendent),
Quint. 10, 3, 9:ut ii, qui debent, non respondeant ad tempus,
Cic. Att. 16, 2, 2; cf.:podagra ad tempus (with venit ad horam),
Sen. Q. N. 3, 16, 1:sanguis per menstrua,
Cels. 4, 4, 5.—To answer to; to meet, agree, accord, or correspond with a thing; constr. usually with dat. or absol.:C.ut omnia omnibus paribus paria respondeant,
Cic. N. D. 1, 19, 50:ut horum auctoritatibus illorum orationi, qui dissentiunt, respondere posse videamur,
id. Imp. Pomp. 23, 68:ut verba verbis quasi demensa et paria respondeant,
id. Or. 12, 38; and:respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus,
id. Fin. 5, 28, 83: (Aristoteles dicit) illam artem (sc. rhetoricam) quasi ex alterā parte respondere dialecticae, that it corresponds to, i. e. forms the counterpart of, id. Or. 32, 114:aedificare alteram porticum quae Palatio responderet,
id. Har. Resp. 23, 49; cf.of a locality: contra elata mari respondet Gnosia tellus,
i. e. lies opposite, Verg. A. 6, 23:Pachyni pulsata Ionio respondent saxa profundo,
Sil. 14, 73:est mihi magnae curae, ut ita erudiatur (Lucullus), ut et patri et Caepioni nostro et tibi tam propinquo respondeat,
Cic. Fin. 3, 2, 8: satis Graecorum [p. 1582] gloriae responderunt, id. Tusc. 1, 2, 3:tua virtus opinioni hominum,
id. Fam. 2, 5, 2; id. Lael. 16, 56:fortuna meis optatis,
id. Fam. 2, 1, 2; cf.:seges votis,
Verg. G. 1, 47:arma Caesaris non responsura lacertis,
Hor. Ep. 2, 2, 48:favor meritis,
id. ib. 2, 1, 9:ne prior officio quisquam respondeat,
id. S. 2, 6, 24:par fama labori,
id. ib. 2, 8, 66:fructus labori,
Ov. F. 4, 641:non mihi respondent veteres in carmine vires,
id. H. 15, 197 al.:familiam nemo speciosiorem producet, sed hominibus non respondet,
he does not pay his debts, Sen. Ep. 87, 6:amori amore respondere,
i. e. to return it, repay it, Cic. Fam. 15, 21, 4; cf.:Quinti fratris liberalitati subsidiis amicorum,
id. Att. 4, 3, 6:qui ex vico ortus est, eam patriam intellegitur habere, cui reipublicae vicus ille respondet,
to which it belongs, Dig. 50, 1, 30.—In mal. part.: mulieribus,
Plaut. Mil. 4, 1, 17.—With ad:respondere ad parentum speciem,
resemble, Varr. R. R. 2, 5, 9:deformentur directiones, ut longitudines ad regulam et lineam, altitudines ad perpendiculum, anguli ad normam respondentes exigantur,
Vitr. 7, 3; cf.:structuram ad perpendiculum respondere oportet,
Plin. 36, 22, 51, § 172:quia non tota ad animum responderat (villa),
Suet. Caes. 48:ad spem eventus respondit,
Liv. 28, 6.—With dat.:Papirio quoque brevi ad spem eventus respondit,
Liv. 9, 15.— With ex:quicquid non ex voluntate respondet, iram provocat,
Sen. Ep. 47, 19:speculum quocumque obvertimus oris, Res sibi respondent simili formā atque colore,
i. e. correspond, are reflected, Lucr. 4, 167.— Absol.:sidera respondent in aquā,
Lucr. 4, 213:quia raro verba belle respondeant,
Quint. 6, 3, 48: medicus aliquid oportet inveniat, quod non ubique fortasse, sed saepius tamen etiam respondeat, may answer, be suitable, Cels. praef.—To return, make a return, yield:1.frumenta quando cum quarto responderint (sc. colono),
have returned, yielded, Col. 3, 3, 4; cf. with abl. and dat.:humus cum est repetita cultu, magno fenore colono respondet,
id. 2, 1, 3:vitis, nisi praepingui solo, non respondet,
id. 3, 2, 11; cf.:metalla plenius responsura fodienti,
Sen. Ep. 23, 5.—Hence, rēspon-sum, i, n., an answer, reply, response (equally freq. in sing. and plur.).In gen.:2.suis postulatis responsa exspectare,
Caes. B. C. 1, 5 fin.:haec paucis diebus ex illius ad nostra responsa responsis intellegentur, quorsum evasura sint,
Cic. Att. 7, 17, 4:responsum senatūs,
Liv. 7, 31:sine responso legatos dimisit,
id. 9, 38:nullo ab nostris dato responso,
Caes. B. G. 5, 58:responsum dedisti tantis de rebus,
Cic. Verr. 2, 5, 16, § 40; 2, 4, 39, § 85; so,dare responsum,
Liv. 5, 32, 8; Val. Max. 9, 5, ext. 3; Curt. 3, 12, 9; Liv. 3, 50, 12:reddere alicui,
Cic. Planc. 14, 34; cf.:triste redditum,
Liv. 9, 16:ferre (ab aliquo),
to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.:referre (ab aliquo),
to deliver, Cic. Att. 7, 17, 2; Hirt. B. G. 8, 23; Liv. 37, 6:elicere,
Quint. 5, 7, 20:petere,
Hor. C. S. 55:responsum accipere,
Liv. 5, 36, 4; Just. 12, 2, 8:responsum non fuit in eis,
Vulg. Jer. 5, 13.—In partic. (acc. to II. A. 2.), an answer, reply of a lawyer, priest, oracle, etc.; an opinion, response, oracle:cum responsumque ab eo (Crasso) verum magis, quam ad suam rem accommodatum abstulisset, etc.,
Cic. de Or. 1, 56, 239:res judicatae, decreta, responsa,
id. ib. 2, 27, 116; id. Mur. 13, 29.—The responsa prudentium, or authoritative opinions of leading lawyers, were an important source of the Roman law,
Just. Inst. 1, 2, 8 Sandars ad loc.:haruspicum responsa,
Cic. Cat. 3, 4, 9; cf. Quint. 5, 10, 30; Ov. M. 3, 340; 527:legatus a Delphis Romam rediit, responsumque ex scripto recitavit,
Liv. 23, 11; cf. id. 1, 56; Quint. 3, 7, 11; 5, 7, 35; Tac. H. 1, 10; 4, 65 al.; Plaut. Ps. 1, 5, 65; Ter. And. 4, 2, 15; Verg. A. 7, 86 et saep.—In eccl. Lat.: responsum Dei, ab angelo, etc.,
Vulg. Mich. 3, 7; id. Luc. 2, 26; id. Act. 10, 22. -
4 geraten [2]
2. geraten, I) vonstatten geben, gelingen: a) v. Lebl.: cadere (ausfallen, von Unternehmungen), mit dem Zus. bene, prospere, perquam venuste [gut, glücklich, sehr schön] od. male [übel] od. praeter opinionem od. secus ac speraveram [wider Erwarten schlecht] od. melius ac putaveram [wider Erwarten gut]. – evenire, ebenf. mit dem Zus. bene od. feliciter od. male (einen Ausgang nehmen). – procedere, succedere, auch mit dem Zus. bene, feliciter etc. (einen Fortgang haben, bes. einen guten). – respondere, auch mit dem Zus. bene od. ad spem od. votis od. male (entsprechen, der Hoffnung, Erwartung, auch v. Früchten). – provenire mit dem Zus. prospere, laetius od. (nicht recht, schlecht) parum prospere od. (kärglich) angustius (aufkommen und geraten, von Pflanzen u. Feldfrüchten). – b) v. Kindern: patri od. parentibus respondere. – II) kommen, zu etwas gelangen, bes. mit dem Nbbegr. des Zufälligen u. Unerwarteten: venire od. (ganz) pervenire in mit Akk. (übh. kommen an einen Ort od. in einen Zustand [z.B. venire in oblivionem]). – devenire in alqd (in ein übles Verhältnis, in einen üblen Zustand herabkommen, z.B. in alcis manus od. potestatem: u. in alienas manus). – incĭdere in alqd (in etwas fallen, geraten, bes. zufällig u. gegen unsern Willen, z.B. in [unter] quos homines incĭdi!: u. inc. in errorem). – delabi in od. ad alqd (unvermerkt und allmählich, unwillkürlich in etwas g., z.B. in sermonem: u. in morbum). – adduci in alqd (übh. durch die Umstände wo hineingebracht werden, z.B. in Not, Gefahr etc.). – zuw. auch coepisse m. Infin. (anfangen zu etc., z.B. in Wut g., coepisse saevire). – wieder in etwas g., recĭdere in alqd (z.B. in graviorem morbum); revolvi in od. ad alqd (z.B. in eandem vitam denuo: u. in luxuriam: u. ad vitia). – in einen Sumpf g., immergi in paludem. – zu weit g. (in der Rede), longius labi. – außer sich g., commoveri, durch etw., alqā re (heftig erregt werden); obstupescere (in heftiges Staunen geraten); conturbari. perturbari (bestürzt werden); exanimari (beinahe entseelt werden, z.B. vor Furcht, metu). – in Feindschaft mit jmd. g., inimicitias cum alqo suscipere.
-
5 re-spondeō
re-spondeō spondī, spōnsus, ēre, to answer, reply, respond, make answer: in respondendo exposuit, etc.: non inhumaniter: ille appellatus respondit, Cs.: par pari ut respondeas, give tit for tat, T.: paria paribus: antiquissimae cuique (epistulae) primum respondebo: ad ea, quae quaesita erant: adversus utrosque, L.: quin respondes, vetuerimne te, etc., L.: mihi quis esset: cum dixisset, Quid agis, Grani? respondit, Immo vero, etc.: tibi pauca: Accipe, quid contra iuvenis responderit, H.: Quid nunc renunciem abs te responsum? T.: (haec) quam brevia responsu.—To give an opinion, give advice, decide, answer: falsum de iure: te ad ius respondendum dare: civica iura, H.: quae consuluntur, minimo periculo respondentur, etc.: cum ex prodigiis haruspices respondissent, S.: deliberantibus Pythia respondit, ut moenibus ligneis se munirent, advised, N.—To answer to one's name, answer, attend, appear: ad nomina, L.: vadato, H.: Verrem alterā actione responsurum non esse: nemo Epaminondam reresponsurum putabat, N.: ad tempus.—Fig., to answer, reply, re-echo, resound: saxa voci respondent: respondent flebile ripae, O.—To answer, be equal to, be a match for, suffice to meet: urbes coloniarum respondebunt Catilinae tumulis silvestribus.—To answer, correspond, accord, agree: ut omnia omnibus paribus paria respondeant: respondent extrema primis: illam artem (sc. rhetoricam) quasi ex alterā parte respondere dialecticae, i. e. is the counterpart of: Contra elata mari respondet Gnosia tellus, i. e. lies opposite, V.: ita erudiri, ut patri respondeat, resemble: ut nostra in amicos benevolentia illorum erga vos benevolentiae respondeat: seges votis, V.: arma Caesaris non responsura lacertis, H.: officio, to suffice for, H.: Non mihi respondent veteres in carmina vires, O.: amori amore respondere, i. e. return: provide, ut sit, unde par pari respondeatur, i. e. that there be enough to meet the demand: ad spem eventus respondit, L. -
6 Wunsch
Wunsch, optatio (das Wünschen). – optatum (das Gewünschte). – desiderium (das Bedürfnis, z.B. desideria militum). – voluntas (Wille, Verlangen). – votum (der infolge eines Gelübdes ausgesprochene Wunsch; dann übh. der Wunsch als ausgesprochene Bitte an die Götter, daß etwas geschehen möge). – omen (der ausgesprochene Wunsch als Vorbedeutung, z.B. alqm faustis ominibus oder alqd optimis ominibus prosequi: u. cum bonis ominibus votisque incipere). – mein W., meine Wünsche, auch id quod cupio, volo, concupisco, expeto. – mein sehnlichster Wunsch, id quod maxime volo (volui): das ist mein W., ita cupio; ita volo (velim). – jmdm. drei Wünsche zugestehen, alci tres optationes dare: es steigt der W. in mir auf, ich gebe mich dem W. hin, daß etc., coepi velle mit Akk. u. Infin: einen W. tun, optare; votum facere: den W. haben, zu etc., optare m. Infin.; est in optatis od. in votis m. Infin.: den W. haben od. tun, daß etc., optare od. vota facere, ut etc.: ein Wunsch, den wir alle haben, quod omnes optamus: gleiche Wünsche haben, hegen, idem cupere od. velle: dergleichen Wünsche hegen, aliquid eius modi velle: fromme Wünsche hegen, difficilia optare (s. Cic. Verr. 4, 15): das heißt fromme Wünsche hegen, nicht Beweise führen, optare hoc quidem est, non docere od. non disputare (s. Cic. Tusc. 2, 30; de fato 47): er bat ihn, wenn er einen W. hätte, so möchte er ihn aussprechen, eum rogavit, si quid vel Let, ut diceret: es ist jmd. od. etw. der Gegenstand von jmds. Wünschen, alqs (z.B. virgo) od. alqd ab alqo expetitur: jmds. W. gewähren, erfüllen, befriedigen, facere quae alqs optat od. vult (tun, was jmd. verlangt, wünscht); alcis voluntati satisfacere od. obsequi (jmds. Willen Folge leisten, nachkommen); alqm voti compotem facere (machen, daß jmds. Wunsch in Erfüllung geht): jmds. Wünsche erfüllen, optata alcis explere; optatis alcis respondere (v. Glück etc.): ich erreiche meinen W., optatum impetro; ea quae concupivi consequor; ad ea quae cupio pervenio: mein W. wird mir gewährt, voti damnor; voto potior; voti compos fio: mein W. wird mir von jmd. erfüllt oder gewährt, quod volo ab alqo impetro: der Himmel erfülle deine Wünsche! di tibi dent quae optes! oder di dent quae velis!: mögen die Götter dir alle Wünsche gewähren, erfüllen! di tibi omnes semper omnia optata offerant!: meine Wünsche sind erfüllt, quae volui mihi obtigerunt: mein sehnlichster W. konnte nicht erfüllt werden, id quod maxime volui fieri non potuit: es entspricht jmd. meinem W., est alqs ita, ut vo lo: es geht etwas über meine kühnsten Wünsche, alqd no optare quidem audeo. – nach Wunsch, ex optato; ex sententia; ex voto: nach jmds. Wunsch, ad alcis voluntatem: es geht mir etwas nach W., alqd ex sententia succedit oder procedit; alqd optabilem exitum habet: es ist mir etw nach W. ausgefallen, aliquid [2747] mihi gratum cecidit: es geht mir alles nach W., nihil mihi accĭdit quod nolim; fortuna in omnibus rebus respondet optatis meis: bisher ist mir alles nach W. gegangen, nihil adhuc mihi praeter voluntatem accĭdit.
См. также в других словарях:
BASILICA — I. BASILICA Graeca vox, sed Latini Graecos sequuti, praetoria et domos ad publicas contiones spatiosas, e magnifico opere, Basilicas itidem dicunt. Vocem Scriptores Ecclesiae a Constantini aevo, ad aedes sacras transferunt, nec solum ad maiorcs,… … Hofmann J. Lexicon universale